AUTYZM – objawy

Pierwsze symptomy autyzmu często pojawiają się już u kilkunastomiesięcznych niemowląt, ale zawsze widoczne są przed ukończeniem przez dziecko 3 roku życia. Objawy autyzmu występują w 3 głównych obszarach (tzw. triada zaburzeń autystycznych):

  1. komunikacja (zaburzona umiejętność komunikowania się w kontaktach z innymi),
  2. interakcje społeczne (zaburzona zdolność nawiązywania relacji społecznych),
  3. ograniczone, sztywne wzorce zachowań i zainteresowań

Objawy autyzmu związane z komunikacją:

A) komunikacja niewerbalna:

  • Unikanie kontaktu wzrokowego.
  • Używanie mimiki twarzy w niedostosowaniu do wypowiedzi.
  • Trudność w odczytywaniu mimiki twarzy, tonu głosu, gestów rozmówcy.
  • Wykonywanie nielicznych gestów w celach komunikacyjnych.
  • Nieprawidłowa postawa, niezręczność ruchowa, nietypowy sposób poruszania się np. chodzenie na palcach.

B) komunikacja werbalna:

  • Mówienie nietypowym tonem głosu lub z nietypowym rytmem np. wymawianie każdego zdania jak pytania.
  • Wielokrotne powtarzanie tych samych słów lub zdania.
  • Tzw. echolalia – w odpowiedzi na pytanie powtórzenie pytania zamiast udzielenia odpowiedzi.
  • Mówienie o sobie w trzeciej osobie np. zamiast „chcę jabłko” – „Maciek chce jabłko”.
  • Wypowiedzi sprawiają wrażenie nieadekwatnych.
  • Trudności w komunikowaniu potrzeb lub pragnień.
  • Branie wypowiedzi zbyt dosłownie – nie rozumie humoru/ żartów, ironii, metafor.

Objawy autyzmu związane z interakcjami społecznymi:

  • Wrażenie, że dziecko nie jest zainteresowane ludźmi lub nieświadomie ich obecności.
  • Nie potrafi inicjować kontaktu, bawić się wspólnie, zdobywać przyjaciół.
  • Niechęć do przytulania się, trzymania na rękach, dotykania.
  • W zabawie nie wchodzi w role np. nie angażuje się w zabawy w grupie, nie naśladuje, nie używa zabawek w kreatywny sposób.
  • Wydaje się nie słyszeć, kiedy inni zwracają się do niego.
  • Trudności w rozumieniu uczuć lub mówieniu o uczuciach.
  • Nie dzieli się osiągnięciami lub zainteresowaniami np. zabawkami, rysunkami.

Objawy autyzmu związane z ograniczonymi, sztywnymi wzorcami zachowań i zainteresowań:

  • Dziecko przestrzega ścisłej rutyny np. nalega na codzienne chodzenie dokładnie tą samą drogą do szkoły.
  • Ma trudności z adaptacją do jakichkolwiek zmian w planie lub w środowisku np. panikuje i płacze, kiedy przestawimy meble lub kiedy ma pójść do szkoły o innej godzinie niż zwykle.
  • Nietypowe przywiązanie do zabawek lub obiektów tj. klucze, instrukcja.
  • Obsesyjne układanie przedmiotów w określonym porządku.
  • Zainteresowanie wąską dziedziną wiedzy, często związaną z cyframi i symbolami np. zapamiętywanie i recytowanie rozkładu jazdy autobusu.
  • Spędza dużo czasu na układaniu zabawek w specyficzny sposób, obserwowaniu poruszających się przedmiotów (np. wentylator, pralka) lub koncentruje się na specyficznej części przedmiotu (np. kółko od auta).
  • Wielokrotnie powtarza ruchy takie jak trzepotanie rękoma na wysokości oczu, kręcenie się wokół własnej osi –  tzw. stereotypie ruchowe lub autostymulacje.

Inne objawy często powiązane z autyzmem: Zaburzenia integracji sensorycznej (wiele osób z autyzmem wykazuje objawy związane z postrzeganiem sensorycznym, reaguje nietypowo na doświadczenia zmysłowe – zapachy, dotykaną fakturę przedmiotów, smaki, dźwięki np. jest bardzo wrażliwe na głośne dźwięki);  Nietolerancje pokarmowe, dolegliwości trawienne; Problemy ze snem; Umiejętności wysepkowe (wyjątkowe zdolności w wąskiej dziedzinie tj. szybkie liczenie w pamięci, rysowanie z pamięci z niezwykłą ilością detali, zapamiętywanie liczb np. całych rozkładów jazdy); Współistnieniowe innych chorób (ADHD, zaburzenia lękowe, epilepsja).

! Kamienie milowe w rozwoju – czyli kluczowe umiejętności, które nabywa dziecko.
Jakie opóźnienia w osiągnięciu tych umiejętności rozwojowych wymagają niezwłocznej konsultacji?

  • 6 miesiąc – kiedy dziecko nie uśmiecha się do ciebie, nie wykazuje innej radosnej ekspresji,
  • 9 miesiąc – kiedy dziecko nie odwzajemnia uśmiechów, ekspresji twarzy, nie odpowiada na wydawane przez ciebie dźwięki,
  • 12 miesiąc – brak gaworzenia,
  • 16 miesiąc – brak mowy,
  • 24 miesiące – kiedy dziecko nie używa w sposób sensowny zdań złożonych z 2 słów (zdania powinny być wypowiadane spontanicznie, a nie tylko powtarzane),
  • utrata mowy, gaworzenia, umiejętności społecznych – w każdym wieku.