1 stycznia 2024 r. weszła w życie ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym, która wprowadziła nowe rozwiązania w systemie świadczeń dla osób z niepełnosprawnościami w wieku od ukończenia 18 r.ż. i ich opiekunów.
Uzyskanie tej formy wsparcia wymaga w pierwszej kolejności uzyskania (na wniosek) decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, a następnie na podstawie ww, decyzji zawnioskowania w odpowiednim terminie do ZUS o przyznanie świadczenia wspierającego.
Zarówno wniosek do WZON o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, jak i wniosek do ZUS o przyznanie prawa do świadczenia wspierającego składa osoba z niepełnosprawnościami, osoba upoważniona do jej reprezentowania (np. opiekun prawny osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie) albo, za ich zgodą, ośrodek pomocy społecznej lub centrum usług społecznych.
I. Wniosek do wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia
Świadczenie wspierające przysługuje osobie z niepełnosprawnościami w wieku od ukończenia 18 roku życia posiadającej decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia, w której potrzebę wsparcia określono na poziomie od 70 do 100 punktów, wydaną w ramach zmodyfikowanego systemu orzecznictwa o niepełnosprawności, na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia wydaje wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności (wojewoda) na wniosek osoby niepełnosprawnej, jej przedstawiciela ustawowego (np. opiekuna prawnego) albo, za ich zgodą, na wniosek ośrodka pomocy społecznej lub centrum usług społecznych.
Dla osób, których miejsce stałego pobytu znajduje się na terenie województwa małopolskiego, decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia wydaje Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Krakowie.
Wnioski o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia można składać począwszy od 1 stycznia 2024 r.:
- bezpośrednio w wojewódzkim zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności (WZON), wydającym decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia albo
- za pośrednictwem powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności,
- a także drogą elektroniczną za pośrednictwem portalu informacyjno- usługowego Emp@tia
Przy ustalaniu poziomu potrzeby wsparcia pod uwagę brana jest m. in. zdolność osoby z niepełnosprawnościami do samodzielnego wykonywania określonych czynności lub zadań związanych z codziennym funkcjonowaniem.
WAŻNE! Procedura uzyskania oceny poziomu potrzeby wsparcia nie łączy się w żaden sposób z koniecznością uzyskania nowego bądź zmiany posiadanego przez osobę niepełnosprawną orzeczenia. Wszystkie uprawnienia wynikające z obecnych orzeczeń pozostają bez zmian.
Druki do pobrania:
- Wniosek o ustalenie potrzeby wsparcia
- Kwestionariusz samooceny trudności w zakresie wykonywania czynności związanych z funkcjonowaniem
- Pełnomocnictwo
II. Wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o przyznanie świadczenia wspierającego
Wniosek o przyznanie świadczenia wspierającego należy złożyć po uzyskaniu decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, ale nie wcześniej niż w miesiącu w którym decyzja ta stała się ostateczna.
Co istotne, świadczenie wspierające wprowadzane jest w trzech etapach:
- I etap – od 1 stycznia 2024 r. – świadczenie wspierające dostępne dla osób z niepełnosprawnościami z najwyższymi poziomami potrzeby wsparcia, tj. od 87 do 100 pkt
- II etap – od 1 stycznia 2025 r. – świadczenie wspierające będzie dostępne także dla osób z niepełnosprawnościami z kolejnymi poziomami potrzeby wsparcia, tj. od 78 do 86 pkt
- III – ostatni etap – od 1 stycznia 2026 r. – świadczenie wspierające będzie dostępne także dla osób z niepełnosprawnościami z pozostałymi uprawniającymi poziomami potrzeby wsparcia, tj. od 70 do 77 pkt.
Uwaga: Powyższy harmonogram nie dotyczy osób z niepełnosprawnościami, na które ich opiekunowie co najmniej w dniu 1 stycznia 2024 r. lub później pobierali dotychczasowe świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy, zasiłek dla opiekuna lub świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach – w przypadku takich osób z niepełnosprawnościami uzyskanie przez nie co najmniej 70 pkt w decyzji o poziomie potrzeby wsparcia, już od 1 stycznia 2024 r. będzie uprawniać do otrzymania świadczenia wspierającego.
Świadczenie wspierające przysługuje bez względu na dochody (brak kryterium dochodowego), a także niezależnie od innych form wsparcia otrzymywanych przez osoby z niepełnosprawnościami.
Prawo do świadczenia wspierającego uzależnione jest od uzyskania przez osobę z niepełnosprawnością decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, na poziomie od 70 do 100 punktów.
Wysokość świadczenia wspierającego zależy od poziomu potrzeby wsparcia, czyli liczby przyznanych punktów i jest powiązana z wysokością renty socjalnej.
Kwota świadczenia wynosi od 40% renty socjalnej (w przypadku ustalenia poziomu potrzeby wsparcia między 70 a 74 punktów), do 220% renty socjalnej (ustalenie poziomu potrzeby wsparcia na poziomie od 95 do 100 punktów).
Jak długo przysługuje świadczenie wspierające? co do zasady od miesiąca złożenia wniosku o jego przyznanie – na czas ważności decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, tj. do końca miesiąca, w którym upływa termin ważności tej decyzji. Niemniej, z uwagi na szczególny charakter świadczenia wspierającego, którego nabycie uzależnione jest od posiadania decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, wprowadzono regulacje wydłużające okres na złożenie wniosku o to świadczenie.
W przypadku gdy wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego zostanie złożony w okresie trzech miesięcy, licząc od dnia wydania decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, prawo do świadczenia wspierającego zostanie ustalone jej od miesiąca, w którym złożyła wniosek o wydanie tej decyzji.
Wydłużony termin na złożenie wniosku dotyczy również osób z niepełnosprawnościami, które skończą 18 rok życia. W takim przypadku, jeżeli wniosek o świadczenie wspierające zostanie złożony w okresie 3 miesięcy od dnia ukończenia przez osobę z niepełnosprawnościami 18 roku życia, prawo do świadczenia ustala się od miesiąca ukończenia przez tą osobę 18 roku życia.
Czy możliwe jest jednoczesne pobieranie świadczenia wspierającego przez osobę z niepełnosprawnościami oraz świadczenia pielęgnacyjnego przez jej opiekuna? Nie, skorzystanie przez osobę z niepełnosprawnościami z prawa do własnego świadczenia wspierającego będzie wiązało się z tym, że jej opiekun utraci prawo do dotychczas pobieranego świadczenia pielęgnacyjnego.
